Natuurlijk en duurzaam weidebeheer richt zich op het realiseren
van een toename van de biologische activiteit / diversiteit en
humusopbouw in de bodem.
Deze duurzame bodemvruchtbaarheid leidt gegarandeerd tot voldoende
maar vooral ook gezond voedsel.
Een paard is tenslotte geen productie dier en meer gebaat met
kwaliteit i.p.v. kwantiteit.
Hoewel die kwantiteit t.z.t. ook wel weer zal komen, er zijn
tenslotte bio-boeren die net zoveel produceren als hun gangbare
collega boeren.
Nadat een bodem altijd meer of minder intensief is bemest is
geweest zal er een veranderings proces nodig zijn om deze bodem
weer zelf regulerend / leverend te maken.
Onze ervaring is dat na 3 a 5 jaar actief ondersteunen van dit
proces de bodem alweer een goede balans / veerkracht kan hebben
ontwikkeld, afhankelijk van de belasting die wij hier tegenover
zetten.
Op gronden waar al langer niets meer is gedaan aan bodem management
en ondertussen verschraling is opgetreden zien we met dit
management snel de bodem weer tot leven komen, wederom afhankelijk
van de belasting die wij hier op zetten.
Overweeg b.v. in ieder geval tijdens dit transformatie proces, of
misschien wel voor altijd, de paarden op een track te zetten
waardoor de overige stukken land rust krijgen en de natuur vrijwel
onbelemmerd zijn gang kan gaan om weer gezond voedsel voor ons te
kunnen verzorgen.
Ook al laten we, nadat het gras lang gegroeid is, het maaien of
door de paarden opeten dan is dit nog altijd een stuk minder
belasting dan het constant kort te laten eten / maaien. Wat je
boven de grond ziet aan bio massa zit n.l. ook onder de grond en
verteld iets over de diepte waarop wij biologische activiteit
kunnen vinden en daarmee werkzaam voor het deel boven de grond!
Samengevat dragen volgende punten bij aan het ontwikkelen van een
natuurlijke bodem balans:
-
Afschaffen van directe stikstof bemesting
-
Machinale bewerkingen minimaliseren
-
Grasgroei vertragen, lees normaliseren, in plaats van opjagen en tegelijk de bodem overbelasten.
Dit betekent het gras rustig laten afrijpen om tot een evenwichtige / gezonde samenstellling qua inhoudstoffen te komen voor de paarden, zonder ballast stoffen, vergelijkbaar zoals een paard dit ook in de vrije natuur zou vinden. -
Het gras lang laten worden is een vorm van organische stof toevoer in de bodem, want nadat wij het maaien of door de dieren laten kort eten sterft een deel van de wortels af, welke vervolgens weer voedingstoffen leveren voor de nieuwe groei. De natuur verspilt geen energie!
Bovendien past lang gras beter bij paarden, in de natuur vinden ze slechts een heel korte tijd kort gras, enkel na de winter en dan zijn ze ingeteerd dus kunnen ze het goed gebruiken.
-
Organische meststoffen = voeding voor de bodem aanvoeren zoals compost en/of gefermenteerde producten, b.v. bokashi van mest, deze vorm van bemesting zullen we jaarlijks moeten blijven herhalen.
Terug brengen wat we wegnemen aan organisch materiaal. -
Aanvulling van de anorganische metale- en mineralen sporenelementen.
Na jaren oogsten en onvolledige mest terug geven ontbreken ondertussen in vrijwel alle bodems belangrijke sporen elementen!
Maak bij de aanvulling hiervan alleen gebruik maken van meststoffen die tevens het reeds aanwezige bodem milieu / balans minimaal verstoren, vanwege hun langzame afgifte en rijke samenstelling aan sporen elementen zoals lava, kleimineralen en zeeschelpenkalk. -
Zeker de eerste jaren de bodem microbiologisch ondersteunen om de regeneratie kracht te doen toenemen doormiddel van enten van micro-organismen.
- Stimuleren van biodiversiteit door wat
spontaan opkomt, waar mogelijk, te accepteren als onderdeel van een
natuurlijk herstelproces naar een biologisch evenwicht in de
bodem.
Zaaien met diverse biologische grassoorten en kruiden en bloemen en deze ook tot bloei te laten komen.
De bodem bepaald uiteindelijk wat blijft, komt en gaat gedurende de komende jaren en seizoenen.
De weide foto's op onze site zijn allemaal het resultaat van 3
jaar consequent biologisch management op een voorheen productie
weide van overwegend raaigras op een zwarte zandgrond
(zavel).
Bodem processen
Bodem processen zijn onderworpen aan de wetten van de natuur,
natuurlijk en duurzaam bodem beheer respecteerd deze wetten en
werkt er mee samen in plaats van tegen.
Wat uiteindelijk resulteert in een afname aan input, onderhoud,
zorgen, kosten en, niet onbelangrijk, de mogelijkheid echt gezond
voedsel te produceren voor onze dieren.
Kortom authentieke landbouwkennis toepassen, inzien dat het hoogste
tijd is deze oude kennis te combineren met de inzichten van deze
tijd.
Beseffen, getuige de vele problemen die grassen bij veel paarden
veroorzaken, dat dit een signaal is wat zegt het niet zo best
gesteld is met onze bodems en daarmee de gewassen die daar op
groeien.
Na jaren bio-massa wegnemen en geen of onvoldoende organische stof
terug geven verkeren veel gronden in een degeneratieve
toestand.
Wij zijn in staat dit proces tot staan brengen en de bodem een
eerlijke kans geven zich te regeneren om vervolgens gezond voedsel
te kunnen produceren voor onze dieren.
Weidegang steeds vaker een bron van gezondheids
problemen.
Met name daar waar het management gericht is op hoge productie
doormiddel van productiegrassen, chemische mestoffen en / of
drijfmest doen zich verhoudingsgewijs veel problemen voor bij de
dieren die zich hiermee moeten voeden.
Onze ervaring is dat wanneer wij voor deze dieren de
grasopname sterk beperken EN
daarvoor in de plaats voldoende goed ruwvoer
verstrekken veel van deze gezondheid problemen vanzelf
verdwijnen!
Significant is er dus sprake een een belastende invloed vanuit het
gras en, zij het in iets mindere mate, het hooi wat hier van
gemaakt wordt maar weer meer als hier een kuil / silage van gemaakt
wordt.
Kuil, in welke vorm dan ook, blijft daarbij altijd een minder
stabiel product dan gewoon hooi.
Veroorzaakt door de (onnatuurlijke/zonder zuurstof) fermentatie
processen, in iedere baal verlopen deze processen anders en maakt
ze allemaal anders van micro-biologische samenstelling zijn.
Los van de kwaliteit heeft hooi een redelijk natuurlijk (met
zuurstof) droog (fermentatie) proces doorlopen, vergelijkbaar met
het gele gras wat wij in de natuur zien staan en daarmee dus
passend voedsel voor een paard.
Naast het ondersteunen van bodemprocessen kijken we natuurlijk ook
naar de diversiteit en de mogelijkheid in de wei zelf te kiezen
voor een specifiek plantje op een specifiek moment.
Het mooie is dat wanneer wij de bodem op een natuurlijke manier
gaan ondersteunen er gelijk en basis ontstaat waardoor meer diverse
planten zich kunnen gaan vestigen.
Dit betekent zorgen voor, en accepteren van, meer bio-diversiteit
in de weide.
De zogenaamde onkruiden die we in dit proces zullen tegenkomen
zeggen iets over de onbalans die in de bodem heerst en feitelijk
zijn ze een onderdeel van het proces om de natuurlijke balans te
herstellen, ze groeien daar dus niet voor niets.
Het overwoekerende karakter van deze planten zal verdwijnen met dat
er meer balans in de bodem ontstaat.
In de natuur gebeurt alles met een reden, ook al begrijpen wij niet
altijd het hoe waarom.
De natuur bezit een zelfherstellend vermogen, een oerkracht, die altijd naar balans streeft.
Dat wil zeggen als wij deze een kans geven.
Ondersteuning natuurlijke processen
In tegenstelling tot waar men aan denkt bij natuurlijk weidebeheer
is het dus wel degelijk nodig processen actief te
ondersteunen.
Enerzijds om de biologie in de goede richting te sturen maar ook
tegelijk willen blijven oogsten zullen we ook iets moeten
investeren.
Als het goed is wordt dit steeds minder met dat het natuurlijk
leverende vermogen van de bodem gaat toenemen.
Organische mest
We maaien het gras en ook de dieren eten ervan.
Hierdoor verdwijnen vele voedings elementen via de opgenomen
biomassa / organische welke vanzelfsprekend weer terug gebracht
moet worden om de bodem de mogelijkheid te geven iets voor ons te
produceren.
Een goede landeigenaar leeft van de rente van zijn land en laat het
kapitaal ongemoeid en probeert dit zelfs te verhogen, om naar de
toekomst toe verzekerd te blijven van opbrengst = rente.
De toevoer van deze organische stof is de laatste 50 jaar vrijwel
geheel verdrongen geraakt en vervangen door chemie en techniek.
De vaste mest van vroeger is vervangen door de kunstmest korrel of / en drijfmest, beide met een zeer laag gehalte aan organisch stof en gericht op een directie voeding aan de plant, bodem kwaliteit in de zin van eigen leverend vermogen wordt hiermee naar de achtergrond verdrongen.
De meststoffen bevatten een hoog stikstofgehalte wat de plant
dwingt tot hoge productie van bio-massa met als gevolg dat de bodem
steeds verder degenereerd.
Deze combinatie geeft welliswaar snel weelderige gewassen en hoge
"opbrengsten" maar waarvan we de kwaliteit, bezien vanuit
biologische inzichten, in twijfel mogen trekken.
Met de afname van organische stof en door het toedienen van snel
beschikbare stikstof, verdwijnt ook de natuurlijke capaciteit van
een bodem om de stikstof vanuit de lucht in de bodem vast te
leggen.
Op elke m2 van deze aarde rust tot aan de dampkring 8.000
kg GRATIS stikstof, zo is ooit berekend!
Bezien vanuit deze redenering is het dus zinvol het organische stof
gehalte / de biologische activiteit in de bodem te doen verhogen om
o.a. deze stikstof weer op een natuurlijke manier te kunnen
opnemen.
We hebben een inhaalslag te maken, die echter niet sneller kan gaan
dan de bodem zelf aangeeft.
Probeer daarbij altijd de reeds aanwezige balans zo minimaal
mogelijk te verstoren.
Gebruik alleen meststoffen die het aanwezige bodemmilieu niet
belasten, maar helpen opbouwen tot een zelfregenererend
systeem.
Mest stoffen zoals lava, zeemineralen, zeeschelpenkalk,
kleimineralen, compost, gecomposteerde vaste stalmest en
micro-organismen.
Dit betekent overigens niet dat we gewoon door alles door elkaar te
husselen en dit masaal op het land te brengen we ons doel
bereiken.
De bodem is een levend organisme en iedere verandering vraagt het
bodem leven te reageren / mee te bewegen probeer dit dus
geleidelijk en met beleid te doen.
Met dat de bodem gezonder wordt krijgt deze meer veerkracht om veranderingen beter te kunnen verwerken.
Humus
Hoofddoel is humusopbouw te stimuleren!
Want humus is al het leven(de) in de bodem wat zorg draagt dat de
planten alle elementen kunnen opnemen in een evenwichtige
balans.
Daarnaast ondersteund het de regeneratie en verbeterd het de
stabiliteit van de zuurgraad / PH van de bodem.
Je kunt dus geen humus in een zakje kopen ;-/
Resultaten die we mogen verwachten zijn:
- Onze humusvoorraad zal
toenemen
- Gronden verbeteren qua bufferwerking waardoor
water net als droogte steeds minder problemen geven
- Diversiteit aan soorten
grassen en kruiden zullen
toenemen
- Onkruiden gaan niet meer
overheersen
- De ph stabiliseert zichzelf.
- Het gras bevat een
evenwichtige samenstelling, tekorten aan
belangrijke mineralen zijn onwaarschijnlijk
- Hoge gehalten aan direct opneembare suikers nemen
af, worden beter vastgelegd, en eiwitten
worden bestendig / rijp
- Essentiele bio-active aroma en geurstoffen, vitaminen, hormonen, vetzuren, enzymen en anti-oxidanten komen weer tot ontwikkeling.
Gebrek aan humus, de circel is rond
De darmflora van een paard raakt in onbalans omdat high tech
voedsel simpel gezegd niet bij hem past.
Deze onbalans proberen de dieren te compenseren door b.v. nog meer
van dit verstorende voedsel te gaan eten tot het wortel uitgraven
aan toe, ze hebben constant te maken met tekorten en tegelijk
overmaat van bepaalde voedingstoffen.
Het eetgedrag wordt neurotisch in plaats van het selectief eten wat
eigenlijk voor een paard typeerd is en tegelijk een teken van een
zekere balans.
De opname raakt chronisch verstoord en we komen in een vicieuse
cirkel terecht welke zich kenmerkt door een breed scala aan
gezondheidsproblemen.
Problemen, die we door het toevoegen van allerlei supplementen en
speciale dieetvoeders proberen op te lossen, maar feitelijk schort
het aan de basis.
Wat dan te doen?
De weide gaan upgraden in biologische activiteit / humus opbouw en
daarnaast voeding geven die van (biologische) gronden afkomstig is
waar de humus gerespecteerd wordt.
Zaaien en oogsten
Uit biofotonenonderzoek blijkt o.a. dat gangbaar zaad een soort
adhd activiteit vertoont wat zich in de verdere ontwikkeling van de
plant voortzet.
Hybride plantenrassen, zoals raaigrassen, en hun bijpassende
intensieve mestmethoden vertonen deze adhd eigenschappen in een nog
sterkere mate!
Biologisch zaad daartegenover verkeert in diepe kiemrust van
waaruit een normale en evenwichtige groei mogelijk is.
Opnieuw inzaaien
Soms is het wenselijk / noodzakelijk een totaal nieuwe start te
maken.
We kunnen dan gelijk in 1 x de meststoffen voor 2 jaar opbrengen en
vervolgens nieuw inzaaien.
Om optimaal rendement van het zaaien te hebben is het wenselijk het
gras in eerste instantie een volledige levenscyclus te laten
doorlopen, 1 gezaaid zaadje = 100 nieuwe zaadjes!
Belangrijk is de bodem niet onnodig diep te bewerken (max 10 a 20
cm) en de grond liefst weinig te keren.
Als er sprake is van een echte verdichtingslaag dan enkel
plaatselijk laten woelen om deze laag te doorbreken.
Check eerst of dit echt nodig is door een (bodemprofiel) kuil te
graven van 1x1x1 meter dan wordt de lagenstructuur van een bodem
duidelijk.
Als we de weide uiteindelijk toch snel weer willen gebruiken zullen
we > 25 % hoger moeten doseren in de hoeveelheid zaaizaad of /
en kunnen we ervoor kiezen door te zaaien over de bestaande grasmat
met liefst kort gras.
Bemesting advies samengevat
Om het reeds aanwezige bodemleven het minst te verstoren brengen
we de meststoffen, zoals lava, kleimineralen en zeeschelpenkalk op
de wei als zijnde een reparatiebemesting.
Fysische ondersteuning van de bodem structuur (biologie) en aanvoer
van en zeer breed spectrum aan metale en minerale sporen
elementen.
In veel gevallen zijn we hiermee voor 3 tot 5 jaar klaar en is
later een zeer beperkte stuurbemesting voldoende om een productieve
weide te behouden.
Hoe snel / goed dit proces verloopt is afhankelijk van belasting en
uitgangs situatie.
Het bodemleven moet de kans krijgen zich op
veranderde omstandigheden aan te passen.
Binnen dit proces kan er dus een periode zijn waarbij een bodem,
voorheen met een stikstofgerichte bemesting behandeld, enige
terugval laat zien in productie en kleur van het gewas.
Dit is normaal want het bestaande gewas mist feitelijk de directe
stikstofbemesting van bovenaf en moet omschakelen naar
zelfvoorzienendheid.
Hiervoor moet het wortelsysteem meer de diepte opzoeken / de
bodemstructuur verbeteren en veranderd ook de samenstelling /
hoeveelheid micro-flora in de bodem, dit kost tijd maar gebeurt
gegarandeerd bij dit extensief weidebeheer.
Terugval kan opgevangen worden door wat vaker een organische
bemesting toe te passen met vaste mest of compost, bv ipv 1 x naar
2 x per jaar of vaker kleine hoeveelheden.
Oua hoeveelheid al naar gelang de opname capaciteit van de
bodem.
Gebruik van micro-organismen / Multi-Task ondersteund / versneld en
deze opname processen.
Micro-organismen producten kunnen het beste met enigzins vochtig
weer, door vernevelen / sproeien, op het land gebracht worden
gedurende de jaargetijden wanneer er biologische activiteit in de
bodem is.
Organische materiaal mest, compost zullen we altijd moeten blijven
gebruiken.
Zelf composteren, in kringlopen denken
Naast op het land kan de lava ook in de compost verwerkt
worden.
Dit verbetert het composterings proces.
Hierdoor worden de waardevolle elementen van deze meststoffen reeds
beter beschikbaar gemaakt voor de plantenwortels. Anorganische
metalen en mineralen worden organisch gebonden / ontsloten.
Om de kringloop compleet te maken is ons advies ook de Eco-Stal
in te voeren! zie starten Eco-Stal
Met gebruik van micro-organismen, kleimineralen en lava.
Een duurzame en op vele vlakken positieve methode qua stalmanagement, in het groot en in het klein toepasbaar, de werking principes blijven dezelfde, zie foto reportage.
Ook bij stal materiaal wat korter in de stal verblijft zullen deze principes bijdragen aan een beter stalklimaat, ideaal zou zijn als het daarna ook nog eens voor eigen composteren gebruikt wordt
In de eco-stal zien we de stalvulling als belangrijk onderdeel
van het kringlopen maken.
Naast werk, geld en energie besparen, een gezond stalklimaat voor
de dieren bevorderen produceren we tegelijk een waardevolle
bemesting voor de bodem..
Composteren is een logisch onderdeel in deze kringloop.
Kleinschalig is het toegestaan een composthoop of meerdere kleine
hoopjes in een hoekje van de weide te maken, dit scheelt ook
onnodig heeb en weer gesjouw.
Doe dit uiteraard niet vlak naast een slootkant, ook al is het zo
dat goede compost geen schade kan veroorzaken aan de omringende
natuur, milieu inspecteurs zien hierin toch vaak aanleiding om tot
actie te komen!
Voor hun is alle dierlijke mest gewoon mest, er wordt (nog) geen
onderscheid gemaakt in kwaliteit!
Bij goede compost reikt het plantenleven tot aan
de scheiding van waar de hoop begint. Je kunt er zelfs bloemen,
kruiden en groenten zoals pompoenen en meloenen op laten groeien,
zoals op deze foto te zien is!
Bij slechte compost, wat eigenlijk geen compost
is, groeit niets meer in het gebied waar de zwarte sappen uit de
hoop stromen.
Bij een dichte mestput kun je bijvoorbeeld i.p.v. compost ook van
mest en ander materiaal in 10 weken een bokashi maken die gelijk
het land op kan!
Geen slechte mest opbrengen!
Slechte mest is mest die ipv iets positiefs toe te voegen aan de
bodem juist energie van de bodem vraagt om deze rommel op te
ruimen, wat ze uiteindelijk altijd zal doen, maar gaat ten koste
van de energie voor het geregeneratie vermogen.
Gebruik in dit herstel proces dus geen rotte drijfmest omdat dit de
humus opbouw ernstig verstoort.
Door de rottingsprocessen / producten, residuen van medicijnen,
ontsmettingsmiddelen, blauwzuur en ammoniak in de drijfmest wordt
het aanwezige bodemleven zwaar belast.
Dit product kan wel weer deels gewijs gedoseerd in een nieuw op te
bouwen composthoop gebruikt worden en zal transformeren tot een
goede mest stof.
Ook kunstmest verstoort de natuurlijke
kringloop processen, langzaam werkende mestkorrels zijn overigens
ook gewoon NPK kunstmest. zolang we deze blijven gebruiken kan er
geen duurzaam evenwicht ontstaan en zullen we dit moeten blijven
gebruiken om groei in het gras te houden.
Ook mest korrels of koe- of kippemest bevatten een laag (C)
organisch stofgehalte en hoog (N) stikstof gehalte werken
verstorend voor het bodem leven en jagen de planten op!
Duurzame meststoffen zijn langzaam werkend en kunnen praktisch op
ieder moment van het jaar op het land gebracht worden, feitelijk
hoeven de dieren er dan ook niet vanaf.
Hoeveel meststoffen
Alle aangegeven hoeveelheden zijn richtlijnen en kunnen
fluctueren afhankelijk van de grondsoort, doelstelling en budget.
Begrijpelijk heeft kleigrond een kleiner aandeel kleimineralen
nodig.
Op droge zandgrond zorgen juist wat meer kleimineralen voor snelle
verbetering van de bodem en moet je op veengrond alleen goed
gecomposteerde of gefermenteerde mest opbrengen, wij adviseren u
graag.
Ook bij beperkt (budget) gebruik zullen alle producten een
gunstige invloed hebben op het bodem herstel en daarmee de
voedingswaarde van het aanwezige gras.
Compost
Willen we snel en direct de kwaliteit van het
gewas verbeteren dan zal er compost gebruikt moeten worden,
uiteraard gecombineerd met lava / andere mineralen.
Als we het zelf (nog) niet hebben kan het aangeschaft worden.
Wanneer duidelijk is dat de weide verstorend werkt op de
stofwisseling van de dieren is goede compost het meest effectieve
antwoord.
Compost kan zelfs op maat gemaakt worden aan de hand van analyses.
Custom made compost gebruiken werkt snel en direct maar is tegelijk
de meest kostbare weg.
Analyses
Door analyses uit te voeren krijgen we in beeld wat de toestand
van de bodem is.
Ze monitoren ook de verbeteringen en ontwikkelingen door
verschillende analyses toe te passen.
Maar feitelijk niet echt noodzakelijk want bovengenoemde informatie
berust op ervaringen die in de praktijk reeds eeuwen hun
effectiviteit hebben bewezen, inspelend op de wonderbaarlijke
herstelkracht en wetten van de natuur.
Voor meer informatie en achtergrondinfo hebben wij hiervoor
diverse boeken.