Natuurlijk en duurzaam weidebeheer richt zich op het realiseren van een toename van de biologische activiteit / diversiteit en humusopbouw in de bodem.
Deze duurzame bodemvruchtbaarheid leidt gegarandeerd tot voldoende maar vooral ook gezond voedsel.
Een paard is tenslotte geen productie dier en meer gebaat met kwaliteit i.p.v. kwantiteit.
Hoewel die kwantiteit t.z.t. ook wel weer zal komen, er zijn tenslotte bio-boeren die net zoveel produceren als hun gangbare collega boeren.
Nadat een bodem altijd meer of minder intensief is bemest is geweest zal er een veranderings proces nodig zijn om deze bodem weer zelf regulerend / leverend te maken.
Onze ervaring is dat na 3 a 5 jaar actief ondersteunen van dit proces de bodem alweer een goede balans / veerkracht kan hebben ontwikkeld, afhankelijk van de belasting die wij hier tegenover zetten.
Op gronden waar al langer niets meer is gedaan aan bodem management en ondertussen verschraling is opgetreden zien we met dit management snel de bodem weer tot leven komen, wederom afhankelijk van de belasting die wij hier op zetten.
Overweeg b.v. in ieder geval tijdens dit transformatie proces, of misschien wel voor altijd, de paarden op een track te zetten waardoor de overige stukken land rust krijgen en de natuur vrijwel onbelemmerd zijn gang kan gaan om weer gezond voedsel voor ons te kunnen verzorgen.
Ook al laten we, nadat het gras lang gegroeid is, het maaien of door de paarden opeten dan is dit nog altijd een stuk minder belasting dan het constant kort te laten eten / maaien. Wat je boven de grond ziet aan bio massa zit n.l. ook onder de grond en verteld iets over de diepte waarop wij biologische activiteit kunnen vinden en daarmee werkzaam voor het deel boven de grond!
Samengevat dragen volgende punten bij aan het ontwikkelen van een natuurlijke bodem balans:
Afschaffen van directe stikstof bemesting
Machinale bewerkingen minimaliseren
Grasgroei vertragen, lees normaliseren, in plaats van opjagen en tegelijk de bodem overbelasten.
Dit betekent het gras rustig laten afrijpen om tot een evenwichtige / gezonde samenstellling qua inhoudstoffen te komen voor de paarden, zonder ballast stoffen, vergelijkbaar zoals een paard dit ook in de vrije natuur zou vinden.Het gras lang laten worden is een vorm van organische stof toevoer in de bodem, want nadat wij het maaien of door de dieren laten kort eten sterft een deel van de wortels af, welke vervolgens weer voedingstoffen leveren voor de nieuwe groei. De natuur verspilt geen energie!
Bovendien past lang gras beter bij paarden, in de natuur vinden ze slechts een heel korte tijd kort gras, enkel na de winter en dan zijn ze ingeteerd dus kunnen ze het goed gebruiken.
Organische meststoffen = voeding voor de bodem aanvoeren zoals compost en/of gefermenteerde producten, b.v. bokashi van mest, deze vorm van bemesting zullen we jaarlijks moeten blijven herhalen.
Terug brengen wat we wegnemen aan organisch materiaal.Aanvulling van de anorganische metale- en mineralen sporenelementen.
Na jaren oogsten en onvolledige mest terug geven ontbreken ondertussen in vrijwel alle bodems belangrijke sporen elementen!
Maak bij de aanvulling hiervan alleen gebruik maken van meststoffen die tevens het reeds aanwezige bodem milieu / balans minimaal verstoren, vanwege hun langzame afgifte en rijke samenstelling aan sporen elementen zoals lava, kleimineralen en zeeschelpenkalk.Zeker de eerste jaren de bodem microbiologisch ondersteunen om de regeneratie kracht te doen toenemen doormiddel van enten van micro-organismen.
- Stimuleren van biodiversiteit door wat spontaan opkomt, waar mogelijk, te accepteren als onderdeel van een natuurlijk herstelproces naar een biologisch evenwicht in de bodem.
Zaaien met diverse biologische grassoorten en kruiden en bloemen en deze ook tot bloei te laten komen.
De bodem bepaald uiteindelijk wat blijft, komt en gaat gedurende de komende jaren en seizoenen.
De weide foto's op onze site zijn allemaal het resultaat van 3 jaar consequent biologisch management op een voorheen productie weide van overwegend raaigras op een zwarte zandgrond (zavel).
Bodem processen
Bodem processen zijn onderworpen aan de wetten van de natuur, natuurlijk en duurzaam bodem beheer respecteerd deze wetten en werkt er mee samen in plaats van tegen.
Wat uiteindelijk resulteert in een afname aan input, onderhoud, zorgen, kosten en, niet onbelangrijk, de mogelijkheid echt gezond voedsel te produceren voor onze dieren.
Kortom authentieke landbouwkennis toepassen, inzien dat het hoogste tijd is deze oude kennis te combineren met de inzichten van deze tijd.
Beseffen, getuige de vele problemen die grassen bij veel paarden veroorzaken, dat dit een signaal is wat zegt het niet zo best gesteld is met onze bodems en daarmee de gewassen die daar op groeien.
Na jaren bio-massa wegnemen en geen of onvoldoende organische stof terug geven verkeren veel gronden in een degeneratieve toestand.
Wij zijn in staat dit proces tot staan brengen en de bodem een eerlijke kans geven zich te regeneren om vervolgens gezond voedsel te kunnen produceren voor onze dieren.
Weidegang steeds vaker een bron van gezondheids problemen.
Met name daar waar het management gericht is op hoge productie doormiddel van productiegrassen, chemische mestoffen en / of drijfmest doen zich verhoudingsgewijs veel problemen voor bij de dieren die zich hiermee moeten voeden.
Onze ervaring is dat wanneer wij voor deze dieren de grasopname sterk beperken EN daarvoor in de plaats voldoende goed ruwvoer verstrekken veel van deze gezondheid problemen vanzelf verdwijnen!
Significant is er dus sprake een een belastende invloed vanuit het gras en, zij het in iets mindere mate, het hooi wat hier van gemaakt wordt maar weer meer als hier een kuil / silage van gemaakt wordt.
Kuil, in welke vorm dan ook, blijft daarbij altijd een minder stabiel product dan gewoon hooi.
Veroorzaakt door de (onnatuurlijke/zonder zuurstof) fermentatie processen, in iedere baal verlopen deze processen anders en maakt ze allemaal anders van micro-biologische samenstelling zijn.
Los van de kwaliteit heeft hooi een redelijk natuurlijk (met zuurstof) droog (fermentatie) proces doorlopen, vergelijkbaar met het gele gras wat wij in de natuur zien staan en daarmee dus passend voedsel voor een paard.
Naast het ondersteunen van bodemprocessen kijken we natuurlijk ook naar de diversiteit en de mogelijkheid in de wei zelf te kiezen voor een specifiek plantje op een specifiek moment.
Het mooie is dat wanneer wij de bodem op een natuurlijke manier gaan ondersteunen er gelijk en basis ontstaat waardoor meer diverse planten zich kunnen gaan vestigen.
Dit betekent zorgen voor, en accepteren van, meer bio-diversiteit in de weide.
De zogenaamde onkruiden die we in dit proces zullen tegenkomen zeggen iets over de onbalans die in de bodem heerst en feitelijk zijn ze een onderdeel van het proces om de natuurlijke balans te herstellen, ze groeien daar dus niet voor niets.
Het overwoekerende karakter van deze planten zal verdwijnen met dat er meer balans in de bodem ontstaat.
In de natuur gebeurt alles met een reden, ook al begrijpen wij niet altijd het hoe waarom.
De natuur bezit een zelfherstellend vermogen, een oerkracht, die altijd naar balans streeft.
Dat wil zeggen als wij deze een kans geven.
Ondersteuning natuurlijke processen
In tegenstelling tot waar men aan denkt bij natuurlijk weidebeheer is het dus wel degelijk nodig processen actief te ondersteunen.
Enerzijds om de biologie in de goede richting te sturen maar ook tegelijk willen blijven oogsten zullen we ook iets moeten investeren.
Als het goed is wordt dit steeds minder met dat het natuurlijk leverende vermogen van de bodem gaat toenemen.
Organische mest
We maaien het gras en ook de dieren eten ervan.
Hierdoor verdwijnen vele voedings elementen via de opgenomen biomassa / organische welke vanzelfsprekend weer terug gebracht moet worden om de bodem de mogelijkheid te geven iets voor ons te produceren.
Een goede landeigenaar leeft van de rente van zijn land en laat het kapitaal ongemoeid en probeert dit zelfs te verhogen, om naar de toekomst toe verzekerd te blijven van opbrengst = rente.
De toevoer van deze organische stof is de laatste 50 jaar vrijwel geheel verdrongen geraakt en vervangen door chemie en techniek.
De vaste mest van vroeger is vervangen door de kunstmest korrel of / en drijfmest, beide met een zeer laag gehalte aan organisch stof en gericht op een directie voeding aan de plant, bodem kwaliteit in de zin van eigen leverend vermogen wordt hiermee naar de achtergrond verdrongen.
De meststoffen bevatten een hoog stikstofgehalte wat de plant dwingt tot hoge productie van bio-massa met als gevolg dat de bodem steeds verder degenereerd.
Deze combinatie geeft welliswaar snel weelderige gewassen en hoge "opbrengsten" maar waarvan we de kwaliteit, bezien vanuit biologische inzichten, in twijfel mogen trekken.
Met de afname van organische stof en door het toedienen van snel beschikbare stikstof, verdwijnt ook de natuurlijke capaciteit van een bodem om de stikstof vanuit de lucht in de bodem vast te leggen.
Op elke m2 van deze aarde rust tot aan de dampkring 8.000 kg GRATIS stikstof, zo is ooit berekend!
Bezien vanuit deze redenering is het dus zinvol het organische stof gehalte / de biologische activiteit in de bodem te doen verhogen om o.a. deze stikstof weer op een natuurlijke manier te kunnen opnemen.
We hebben een inhaalslag te maken, die echter niet sneller kan gaan dan de bodem zelf aangeeft.
Probeer daarbij altijd de reeds aanwezige balans zo minimaal mogelijk te verstoren.
Gebruik alleen meststoffen die het aanwezige bodemmilieu niet belasten, maar helpen opbouwen tot een zelfregenererend systeem.
Mest stoffen zoals lava, zeemineralen, zeeschelpenkalk, kleimineralen, compost, gecomposteerde vaste stalmest en micro-organismen.
Dit betekent overigens niet dat we gewoon door alles door elkaar te husselen en dit masaal op het land te brengen we ons doel bereiken.
De bodem is een levend organisme en iedere verandering vraagt het bodem leven te reageren / mee te bewegen probeer dit dus geleidelijk en met beleid te doen.
Met dat de bodem gezonder wordt krijgt deze meer veerkracht om veranderingen beter te kunnen verwerken.
Humus
Hoofddoel is humusopbouw te stimuleren!
Want humus is al het leven(de) in de bodem wat zorg draagt dat de planten alle elementen kunnen opnemen in een evenwichtige balans.
Daarnaast ondersteund het de regeneratie en verbeterd het de stabiliteit van de zuurgraad / PH van de bodem.
Je kunt dus geen humus in een zakje kopen ;-/
Resultaten die we mogen verwachten zijn:
- Onze humusvoorraad zal toenemen
- Gronden verbeteren qua bufferwerking waardoor water net als droogte steeds minder problemen geven
- Diversiteit aan soorten grassen en kruiden zullen toenemen
- Onkruiden gaan niet meer overheersen
- De ph stabiliseert zichzelf.
- Het gras bevat een evenwichtige samenstelling, tekorten aan belangrijke mineralen zijn onwaarschijnlijk
- Hoge gehalten aan direct opneembare suikers nemen af, worden beter vastgelegd, en eiwitten worden bestendig / rijp
- Essentiele bio-active aroma en geurstoffen, vitaminen, hormonen, vetzuren, enzymen en anti-oxidanten komen weer tot ontwikkeling.
Gebrek aan humus, de circel is rond
De darmflora van een paard raakt in onbalans omdat high tech voedsel simpel gezegd niet bij hem past.
Deze onbalans proberen de dieren te compenseren door b.v. nog meer van dit verstorende voedsel te gaan eten tot het wortel uitgraven aan toe, ze hebben constant te maken met tekorten en tegelijk overmaat van bepaalde voedingstoffen.
Het eetgedrag wordt neurotisch in plaats van het selectief eten wat eigenlijk voor een paard typeerd is en tegelijk een teken van een zekere balans. 
De opname raakt chronisch verstoord en we komen in een vicieuse cirkel terecht welke zich kenmerkt door een breed scala aan gezondheidsproblemen.
Problemen, die we door het toevoegen van allerlei supplementen en speciale dieetvoeders proberen op te lossen, maar feitelijk schort het aan de basis.
Wat dan te doen?
De weide gaan upgraden in biologische activiteit / humus opbouw en daarnaast voeding geven die van (biologische) gronden afkomstig is waar de humus gerespecteerd wordt.
Zaaien en oogsten
Uit biofotonenonderzoek blijkt o.a. dat gangbaar zaad een soort adhd activiteit vertoont wat zich in de verdere ontwikkeling van de plant voortzet.
Hybride plantenrassen, zoals raaigrassen, en hun bijpassende intensieve mestmethoden vertonen deze adhd eigenschappen in een nog sterkere mate!
Biologisch zaad daartegenover verkeert in diepe kiemrust van waaruit een normale en evenwichtige groei mogelijk is.
Opnieuw inzaaien
Soms is het wenselijk / noodzakelijk een totaal nieuwe start te maken.
We kunnen dan gelijk in 1 x de meststoffen voor 2 jaar opbrengen en vervolgens nieuw inzaaien.
Om optimaal rendement van het zaaien te hebben is het wenselijk het gras in eerste instantie een volledige levenscyclus te laten doorlopen, 1 gezaaid zaadje = 100 nieuwe zaadjes!
Belangrijk is de bodem niet onnodig diep te bewerken (max 10 a 20 cm) en de grond liefst weinig te keren.
Als er sprake is van een echte verdichtingslaag dan enkel plaatselijk laten woelen om deze laag te doorbreken.
Check eerst of dit echt nodig is door een (bodemprofiel) kuil te graven van 1x1x1 meter dan wordt de lagenstructuur van een bodem duidelijk.
Als we de weide uiteindelijk toch snel weer willen gebruiken zullen we > 25 % hoger moeten doseren in de hoeveelheid zaaizaad of / en kunnen we ervoor kiezen door te zaaien over de bestaande grasmat met liefst kort gras.
Bemesting advies samengevat
Om het reeds aanwezige bodemleven het minst te verstoren brengen we de meststoffen, zoals lava, kleimineralen en zeeschelpenkalk op de wei als zijnde een reparatiebemesting.
Fysische ondersteuning van de bodem structuur (biologie) en aanvoer van en zeer breed spectrum aan metale en minerale sporen elementen.
In veel gevallen zijn we hiermee voor 3 tot 5 jaar klaar en is later een zeer beperkte stuurbemesting voldoende om een productieve weide te behouden.
Hoe snel / goed dit proces verloopt is afhankelijk van belasting en uitgangs situatie.
Het bodemleven moet de kans krijgen zich op veranderde omstandigheden aan te passen.
Binnen dit proces kan er dus een periode zijn waarbij een bodem, voorheen met een stikstofgerichte bemesting behandeld, enige terugval laat zien in productie en kleur van het gewas.
Dit is normaal want het bestaande gewas mist feitelijk de directe stikstofbemesting van bovenaf en moet omschakelen naar zelfvoorzienendheid.
Hiervoor moet het wortelsysteem meer de diepte opzoeken / de bodemstructuur verbeteren en veranderd ook de samenstelling / hoeveelheid micro-flora in de bodem, dit kost tijd maar gebeurt gegarandeerd bij dit extensief weidebeheer.
Terugval kan opgevangen worden door wat vaker een organische bemesting toe te passen met vaste mest of compost, bv ipv 1 x naar 2 x per jaar of vaker kleine hoeveelheden.
Oua hoeveelheid al naar gelang de opname capaciteit van de bodem.
Gebruik van micro-organismen / Multi-Task ondersteund / versneld en deze opname processen.
Micro-organismen producten kunnen het beste met enigzins vochtig weer, door vernevelen / sproeien, op het land gebracht worden gedurende de jaargetijden wanneer er biologische activiteit in de bodem is.
Organische materiaal mest, compost zullen we altijd moeten blijven gebruiken.
Zelf composteren, in kringlopen denken
Naast op het land kan de lava ook in de compost verwerkt worden.
Dit verbetert het composterings proces.
Hierdoor worden de waardevolle elementen van deze meststoffen reeds beter beschikbaar gemaakt voor de plantenwortels. Anorganische metalen en mineralen worden organisch gebonden / ontsloten.
Om de kringloop compleet te maken is ons advies ook de Eco-Stal in te voeren! zie starten Eco-Stal 
Met gebruik van micro-organismen, kleimineralen en lava.
Een duurzame en op vele vlakken positieve methode qua stalmanagement, in het groot en in het klein toepasbaar, de werking principes blijven dezelfde, zie foto reportage.
Ook bij stal materiaal wat korter in de stal verblijft zullen deze principes bijdragen aan een beter stalklimaat, ideaal zou zijn als het daarna ook nog eens voor eigen composteren gebruikt wordt
In de eco-stal zien we de stalvulling als belangrijk onderdeel van het kringlopen maken.
Naast werk, geld en energie besparen, een gezond stalklimaat voor de dieren bevorderen produceren we tegelijk een waardevolle bemesting voor de bodem..
Composteren is een logisch onderdeel in deze kringloop.
Kleinschalig is het toegestaan een composthoop of meerdere kleine hoopjes in een hoekje van de weide te maken, dit scheelt ook onnodig heeb en weer gesjouw.
Doe dit uiteraard niet vlak naast een slootkant, ook al is het zo dat goede compost geen schade kan veroorzaken aan de omringende natuur, milieu inspecteurs zien hierin toch vaak aanleiding om tot actie te komen!
Voor hun is alle dierlijke mest gewoon mest, er wordt (nog) geen onderscheid gemaakt in kwaliteit!
Bij goede compost reikt het plantenleven tot aan de scheiding van waar de hoop begint. Je kunt er zelfs bloemen, kruiden en groenten zoals pompoenen en meloenen op laten groeien, zoals op deze foto te zien is!
Bij slechte compost, wat eigenlijk geen compost is, groeit niets meer in het gebied waar de zwarte sappen uit de hoop stromen.
Bij een dichte mestput kun je bijvoorbeeld i.p.v. compost ook van mest en ander materiaal in 10 weken een bokashi maken die gelijk het land op kan!
Geen slechte mest opbrengen!
Slechte mest is mest die ipv iets positiefs toe te voegen aan de bodem juist energie van de bodem vraagt om deze rommel op te ruimen, wat ze uiteindelijk altijd zal doen, maar gaat ten koste van de energie voor het geregeneratie vermogen.
Gebruik in dit herstel proces dus geen rotte drijfmest omdat dit de humus opbouw ernstig verstoort.
Door de rottingsprocessen / producten, residuen van medicijnen, ontsmettingsmiddelen, blauwzuur en ammoniak in de drijfmest wordt het aanwezige bodemleven zwaar belast.
Dit product kan wel weer deels gewijs gedoseerd in een nieuw op te bouwen composthoop gebruikt worden en zal transformeren tot een goede mest stof.
Ook kunstmest verstoort de natuurlijke kringloop processen, langzaam werkende mestkorrels zijn overigens ook gewoon NPK kunstmest. zolang we deze blijven gebruiken kan er geen duurzaam evenwicht ontstaan en zullen we dit moeten blijven gebruiken om groei in het gras te houden.
Ook mest korrels of koe- of kippemest bevatten een laag (C) organisch stofgehalte en hoog (N) stikstof gehalte werken verstorend voor het bodem leven en jagen de planten op!
Duurzame meststoffen zijn langzaam werkend en kunnen praktisch op ieder moment van het jaar op het land gebracht worden, feitelijk hoeven de dieren er dan ook niet vanaf.
Hoeveel meststoffen
Alle aangegeven hoeveelheden zijn richtlijnen en kunnen fluctueren afhankelijk van de grondsoort, doelstelling en budget. 
Begrijpelijk heeft kleigrond een kleiner aandeel kleimineralen nodig.
Op droge zandgrond zorgen juist wat meer kleimineralen voor snelle verbetering van de bodem en moet je op veengrond alleen goed gecomposteerde of gefermenteerde mest opbrengen, wij adviseren u graag.
Ook bij beperkt (budget) gebruik zullen alle producten een gunstige invloed hebben op het bodem herstel en daarmee de voedingswaarde van het aanwezige gras.
Compost
Willen we snel en direct de kwaliteit van het gewas verbeteren dan zal er compost gebruikt moeten worden, uiteraard gecombineerd met lava / andere mineralen.
Als we het zelf (nog) niet hebben kan het aangeschaft worden.
Wanneer duidelijk is dat de weide verstorend werkt op de stofwisseling van de dieren is goede compost het meest effectieve antwoord.
Compost kan zelfs op maat gemaakt worden aan de hand van analyses. Custom made compost gebruiken werkt snel en direct maar is tegelijk de meest kostbare weg.
Analyses
Door analyses uit te voeren krijgen we in beeld wat de toestand van de bodem is.
Ze monitoren ook de verbeteringen en ontwikkelingen door verschillende analyses toe te passen.
Maar feitelijk niet echt noodzakelijk want bovengenoemde informatie berust op ervaringen die in de praktijk reeds eeuwen hun effectiviteit hebben bewezen, inspelend op de wonderbaarlijke herstelkracht en wetten van de natuur.
Voor meer informatie en achtergrondinfo hebben wij hiervoor diverse boeken.
